 |
| Zaailing 34 Pasmunt : BXL DORADO @ Passa Porta |
Zondag liep
de expo BXL DORADO, met als thema 'vluchtelingen' af. 's Avonds werd de tentoonstelling afgebroken, de werken ingepakt, kaders veilig opgeborgen in karton. Op weg naar huis schiet het heel eventjes door je hoofd, was het allemaal wel de moeite? Heb ik de mensen wel bereikt? Of kunst de wereld kan veranderen? Neen, of het mensen aan het denken zet? Misschien... Of was het thema maar een excuus om beelden bij te maken, puur vormelijk. Niet iedereen stond meteen te springen om naar beelden rond dit thema te komen kijken ...
 |
| voorpagina De Sandaard |
 |
| Opiniestuk, laatste pagina |
Maandagochtend haalde ik de krant uit de brievenbus met op de voorpagina een grote foto van een boot vol vluchtelingen. De tentoonstelling is gedaan maar de miserie duurt voort. Het escaleert zelfs of zoals Kirstin het op haar
blog schrijft:
De geschiedenis heeft de lelijke neiging om zich te herhalen.
We kennen het beschamende verhaal van de MS St. Louis, die de
Amerikaanse havens niet binnen mocht en onverrichter zake moest
terugvaren naar Europa, waardoor de Joodse families aan boord, die zo
dicht bij de veiligheid waren geweest, uiteindelijk toch in de
concentratiekampen terechtkwamen. Kritische stemmen waarschuwen al
langer voor de parallellen met het pre-Nazitijdperk, maar werden
onthaald op onverschilligheid, of kregen als antwoord dat ze niet met
hun twee voeten op de grond stonden en beter hun mond zouden houden.
Maar als we er al aan twijfelden, dan zijn de overeenkomsten nu niet
meer te negeren. De polariserende retoriek, het vergiftigen van de
geesten, het voorstellen van steeds verregaandere maatregelen als
realpolitik, waarbij bruten in kostuum ons vertellen dat wij het zijn
die de slachtoffers zijn, wat ons het recht geeft om een hele
bevolkingsgroep te behandelen als ongedierte: aan beide kanten van de
Atlantische Oceaan bevinden we ons op dit moment in bijzonder gevaarlijk
vaarwater.
Hier staan we dan, aan het einde van de weg, en op een precair kantelpunt.
De poorten zijn gesloten. El Dorado is dicht.
Voor de tentoonstelling ging ik aan de slag met een papieren bootje als metafoor voor de reis zonder garanties die elke bootvluchteling aangaat. Een liefelijk, herkenbaar en schijnbaar simpel beeld, met een donker randje.
Ik plaatste mijn werk buiten, zonder bescherming, in weer en wind...
 |
| affiche en papieren bootje na een kleine maand buiten |
We hadden eerst een andere Zaailing in gedachten om de
tentoonstelling een eresaluut te geven. Maar de gebeurtenissen in Italië
dwongen ons in een andere richting. Deze Zaailing,
Pasmunt, werd ook tentoongesteld, en was speciaal voor de gelegenheid gecreëerd, maanden geleden al.
ZAAILING #34
Pasmunt
Aan de glanzende tafel waarachter vlaggen halfstok staan opgesteld,
voeren mannen en vrouwen die nooit een slok zeewater binnenkregen het
woord.
De wereldkaart tussen hen in heeft veel weg van een spelbord. Ze zetten
hun pionnen, ze kijken in hun kaarten, houden redevoeringen of zwijgen.
Hun onderhandelingen zijn berekeningen, en als ze iets in beweging
zetten, hanteren ze strikte maten en gewichten.
Het is een grimmig spel, met hoge inzet en te weinig inkomsten voor alle
deelnemers. Ze willen beschermen wat ze hebben, heersen over meer dan
ze beheersen.
Maar de grenzen van hun territoria zijn dun, en hun rijkdommen
kostbaar en kwetsbaar. Gelukkig is de zee breed genoeg om hen wat
uitstel te kopen. Mensenlevens zijn pasmunt aan deze speeltafel voor
haaien.
Een voor een zijn ze aan zet, en als iemand een pion verschuift of de
grenzen versterkt, kijken alle spelers zwijgend naar hun kaarten.
Monden worden harder. Woorden worden grimmiger.
Boten, volgepropt met pionnen die behoren tot geen enkele van de
spelers, schuiven gestaag over het speelbord. Of het gaat richting
veilige haven dan wel richting storm beslissen de ogen van het lot.
De haaien rondom de tafel hopen in stilte op het laatste.
Wat overboord slaat, is niet meer dan ballast.
