::: Zaailing #34 ::: Pasmunt :::

Zaailing 34 Pasmunt : BXL DORADO @ Passa Porta

Zondag liep de expo BXL DORADO, met als thema 'vluchtelingen' af. 's Avonds werd de tentoonstelling afgebroken, de werken ingepakt, kaders veilig opgeborgen in karton. Op weg naar huis schiet het heel eventjes door je hoofd, was het allemaal wel de moeite? Heb ik de mensen wel bereikt?  Of kunst de wereld kan veranderen? Neen, of het mensen aan het denken zet? Misschien... Of was het thema maar een excuus om beelden bij te maken, puur vormelijk. Niet iedereen stond meteen te springen om naar beelden rond dit thema te komen kijken ... 

voorpagina De Sandaard

Opiniestuk, laatste pagina

Maandagochtend haalde ik de krant uit de brievenbus met op de voorpagina een grote foto van een boot vol vluchtelingen. De tentoonstelling is gedaan maar de miserie duurt voort. Het escaleert zelfs of zoals Kirstin het op haar blog schrijft:

De geschiedenis heeft de lelijke neiging om zich te herhalen.
We kennen het beschamende verhaal van de MS St. Louis, die de Amerikaanse havens niet binnen mocht en onverrichter zake moest terugvaren naar Europa, waardoor de Joodse families aan boord, die zo dicht bij de veiligheid waren geweest, uiteindelijk toch in de concentratiekampen terechtkwamen. Kritische stemmen waarschuwen al langer voor de parallellen met het pre-Nazitijdperk, maar werden onthaald op onverschilligheid, of kregen als antwoord dat ze niet met hun twee voeten op de grond stonden en beter hun mond zouden houden. Maar als we er al aan twijfelden, dan zijn de overeenkomsten nu niet meer te negeren. De polariserende retoriek, het vergiftigen van de geesten, het voorstellen van steeds verregaandere maatregelen als realpolitik, waarbij bruten in kostuum ons vertellen dat wij het zijn die de slachtoffers zijn, wat ons het recht geeft om een hele bevolkingsgroep te behandelen als ongedierte: aan beide kanten van de Atlantische Oceaan bevinden we ons op dit moment in bijzonder gevaarlijk vaarwater.
Hier staan we dan, aan het einde van de weg, en op een precair kantelpunt.
De poorten zijn gesloten. El Dorado is dicht.

Voor de tentoonstelling ging ik aan de slag met een papieren bootje als metafoor voor de reis zonder garanties die elke bootvluchteling aangaat. Een liefelijk, herkenbaar en schijnbaar simpel beeld, met een donker randje.
Ik plaatste mijn werk buiten, zonder bescherming, in weer en wind...

affiche en papieren bootje na een kleine maand buiten

We hadden eerst een andere Zaailing in gedachten om de tentoonstelling een eresaluut te geven. Maar de gebeurtenissen in Italië dwongen ons in een andere richting. Deze Zaailing, Pasmunt, werd ook tentoongesteld, en was speciaal voor de gelegenheid gecreëerd, maanden geleden al.

ZAAILING #34
Pasmunt

 

Aan de glanzende tafel waarachter vlaggen halfstok staan opgesteld, voeren mannen en vrouwen die nooit een slok zeewater binnenkregen het woord.
De wereldkaart tussen hen in heeft veel weg van een spelbord. Ze zetten hun pionnen, ze kijken in hun kaarten, houden redevoeringen of zwijgen. Hun onderhandelingen zijn berekeningen, en als ze iets in beweging zetten, hanteren ze strikte maten en gewichten.
Het is een grimmig spel, met hoge inzet en te weinig inkomsten voor alle deelnemers. Ze willen beschermen wat ze hebben, heersen over meer dan ze beheersen.

Maar de grenzen van hun territoria zijn dun, en hun rijkdommen kostbaar en kwetsbaar. Gelukkig is de zee breed genoeg om hen wat uitstel te kopen. Mensenlevens zijn pasmunt aan deze speeltafel voor haaien.

Een voor een zijn ze aan zet, en als iemand een pion verschuift of de grenzen versterkt, kijken alle spelers zwijgend naar hun kaarten. Monden worden harder. Woorden worden grimmiger.

Boten, volgepropt met pionnen die behoren tot geen enkele van de spelers, schuiven gestaag over het speelbord. Of het gaat richting veilige haven dan wel richting storm beslissen de ogen van het lot.

De haaien rondom de tafel hopen in stilte op het laatste.
Wat overboord slaat, is niet meer dan ballast.